HABERLER Son güncel yazılarımı aşağıdan okudunuz mu?

Safra Kesesi Taşları

Safra kesesi karnın sağ üst tarafında karaciğerin altında yerleşmiş, sindirime yardım etmekle görevli bir organdır. Küçük bir kanal ile ana safra kanalına bağlanır. Büyüklüğü yaklaşık 8-10 cm kadar ve hacmi 50 ml’dir. Başlıca görevi karaciğer tarafından günde yaklaşık 500-1000 ml olarak üretilen safranın bir kısmını ana safra kanalıdan emerek depolamaktır.  Safra, safra kanalları aracılığı ile on iki parmak barsağına dökülür, öğünler arasında safra kesesinde depolanır. İçeriğinde su, elektrolitler, protein, yağlar, safra tuzları ve pigmentleri vardır. Salgılanan safra, bir yandan yağlı gıdaların ve yağda eriyen vitaminlerin emilimine yardım ederken, diğer yandan da bilirubin ve kolesterol gibi atık maddelerin vücuttan atılımını sağlar.

Safra kesesinde depolanan safra yoğunlaştırılarak daha konsantre hale getirilir ve yemekle birlikte gıdalar on iki parmak barsağına gelince safra kesesi kasılarak içerisinde biriktirdiği safrayı salgılar.

Karaciğer ürettiği safranın bir kısmını safra kanalları vasıtası ile direk barsağa gönderdiği için safra kesesi alındıktan sonra sadece depolanma işlevi ortadan kalkar ve safra akışı devam eder.

Safra kesesi taşları safra içerisindeki dengenin bozulması sonucu ortaya çıkar. Eğer safra kesesi fonksiyonu bozulur, kasılıp gevşeme işlevini yerine getiremezse veya salgı görevini yapamazsa safra içerisindeki çözünürlük azalıp yoğunluk artar ve safra kristaller, kalsiyum ve kolesterol gibi bileşenlerden taş oluşabilir.

Safra kesesi taşları toplumun neredeyse %10-20’sini etkiler, özellikle kadınlarda fazla görülür. Çok doğum yapmış, kilolu, sarışın ve 40 yaş üstü kadınlar risk altındadır.  Ek olarak şeker hastalığı, dislipidemi, siroz, crohn hastalığı ve hızlı kilo kaybı riski artıran faktörlerdir.

Safra taşları safra kesesinin boynunu tıkarsa, safra kanalına düşerse veya çok büyüyüp kese duvarında harabiyet yaparsa hastalarda şikayetlere sebep olur.

Bazı hastalarda safra taşı tesadüfen bulunur ve hiçbir şikayete neden olmaz, oysa bazı hastalarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Safra taşına bağlı hastalıklar kısaca;

  • Bilier kolik
  • Kolesistit (safra kesesi iltihabı)
  • Koledokolitiazis (ana safra kanalında taş)
  • Kolanjit (ana safra kanalı iltihabı)
  • Pankreatit (pankreas iltihabı)
  • Safra taşı ileusu başlıkları altında toplanabilir.

Kaynaklar;

  • Housset C, Chrétien Y, Debray D, Chignard N. Functions of the Gallbladder. Compr Physiol. 2016 Jun 13;6(3):1549-77. doi: 10.1002/cphy.c150050
  • Dosch AR, Imagawa DK, Jutric Z. Bile Metabolism and Lithogenesis: An Update. Surg Clin North Am. 2019 Apr;99(2):215-229. doi: 10.1016/j.suc.2018.12.003.

Bu sayfa kapsamı bilgilendirme amaçlıdır. Tedavi edici öneriler bulunmamaktadır. Tanı ve tedavi için doktorunuza danışınız.