Anal kanalda (kalın bağırsağın son kısmı) yani makatta bağ doku adı verilen gevşek doku altında arterler ve venler (atardamar ve toplardamarlar) arasında bağlantılar vardır. Bağ dokuda zayıflama olduğunda bu damarsal yapılar anal kanalın iç tabakasından (mukozadan) dışarı doğru sarkar ve hemoroidleri (basur, mayasıl) oluşturur. İleri yaş, kronik kabızlık, ishal, gebelik, obezite, tuvalette uzun süreli oturma hemoroid oluşumu için risk faktörleridir. Bu durumlarda artan basınç ile damarlar şişer ve bu da hastalarda şişlik, kanama, ağrı ve kaşıntı gibi şikayetlere sebep olur.
Bulgular hemoroidin tipine bağlı değişiklik gösterebilir. En sık ortaya çıkan bulgu kanamadır. Genellikle parlak kırmızı renkte olur. Hastalar kanamayı bazen tuvalet kağıdına bulaşma, bazen damlama şeklinde tarif edebilir. Kaşıntı genellikle ıslaklık hissine bağlı görülür. Özellikle ıkınma sonrası büyüyen şişlik çoğu hastada vardır. Bazen de tromboz dediğimiz hemoroid pakesi içinde pıhtı oluşumu görülebilir. Tromboz çok şiddetli ağrı yapar ve dış hemoroidlerde daha çok görülür.
Hemoroidler iç ve dış olarak iki başlıkta incelenir. İç hemoroidlerin de kendi içinde dört tipi vardır.
Dış (eksternal) hemoroid; Makatın çıkış kısmında bulunan geçiş zonunun (dentat çizgi) altındaki ağrı ve tahrişe hassas alanda gelişirler. Genelde ele gelen şişlik şeklinde fark edilir. Ancak tromboz gelişirse çok şiddetli ağrıya sebep olur.
İç (internal) hemoroidler; Anal bölgede dentat çizginin üst kısmında ve üç ana lokalizasyonda (sol lateral, sağ anterior ve sağ posterior) bulunurlar. Anal kanaldan dışarıya sarkma derecesine göre dört sınıfa ayrılır.
Evre 1: Anal kanala doğru çıkındı yapabilir, ancak dışarı sarkmaz. Muayene ile anlaşılmazlar, sadece endoskopi (anoskopi, rektosigmoidoskopi, kolonoskopi) ile görülürler. Evre 2: Dışkılama ve ıkınma ile anal kanaldan sarkar ancak kendiliğinden geri içeri girerler. Evre 1 ve 2 erken dönem hemoroidal hastalık olarak değerlendirilir.
Evre 3: Dışkılama ve ıkınma ile anal kanaldan sarkar ve kendiliğinden içeri girmezler, el ile itilerek anal kanala geri yönlendirilebilir. Evre 4: Anal kanaldan sarkar, sürekli dışarda kalır ve hiçbir şekilde içeri itilemez.
Hemoroid tanısında ilk aşama hastanın hikayesi ve muayenedir. Muayenede önce anal bölge gözle değerlendirilir, ardından rektal tuşe adı verilen yöntemle parmak anal kanaldan içeri doğru itilerek muayene tamamlanır. Muayenede bölgede bir kızarıklık, tahriş olup olmaması, çizgi şeklinde yırtık (anal fissür) veya içinden akıntı gelen bir delik (fistül) varlığı değerlendirilir. Ardından ele gelen bir kitle olup olmadığına bakılır. Burada bir amaç da kanamaya ve ağrıya sebep olacak bir başka hastalığı da gözden kaçırmamaktır. Gerekirse hastaya endoskopik bir işlem de (rektosigmoidoskopi, kolonoskopi) planlanır.
Erken evre hastalıkta; Kabızlığın önlenmesi, lifli gıda tüketilmesi, bol sıvı tüketilmesi, tuvalette uzun süre geçirilmemesi ve fiziksel aktivitenin artırılması önerilir. İlaç tedavisi, lazer, bant ligasyonu gibi tedaviler uygulanabilir.
Tromboze hemoroid; Çok ağrılı olan bu durumda ilk 3 günde başvuran hastalarda hemoroid pakesi içindeki trombozun (pıhtı) çıkartılması, daha geç başvuran hastalarda ise ilaç tedavisi uygulanır.
Evre 3-4 hemoroid; Cerrahi tedavi önerilir. Cerrahi tedavi hemoroid pake veya pakelerinin çıkarılması işlemidir. Bir diğer yöntem ise stapler hemoroidektomi (Longo Ameliyatı) adı verilen anal kanalın üst kısmının çepeçevre zımbalanarak kesilip çıkartılması yöntemidir.
Kaynaklar;
Bu sayfa kapsamı bilgilendirme amaçlıdır. Tedavi edici öneriler bulunmamaktadır. Tanı ve tedavi için doktorunuza danışınız.
Bu web sitesi kapsamı bilgilendirme amaçlıdır. Tedavi edici öneriler bulunmamaktadır.